Tekne Çeşitlerine Göre Tekne İmalatı

‘Her tekne sahibiyle konuşur. Çıkarttığı her sesin bir anlamı vardır. Onu dinle ve dediklerini yap. Gemilerin çoğu bir insan yüzünden batmıştır, deniz yüzünden değil.’ -Özdemir Asaf

Denizin çağrısını görmezden gelmek imkânsız. Masmavi suyun ufka doğru ne kadar uzandığını ayrıca cildinizdeki güneş hissini ve dalgaların hipnotik sesini düşünün. Hiçbir şey bu deneyimle kıyaslanamaz. Pek çok insan tarafından rahatlatıcı bir hobi olarak görülen mavi yolculuk tutkusu bazı insanlar için o kadar güçlü olabilir ki kendi teknelerini inşa etmek için sınırsız bir arzu duyarlar. Sizi mavi ufuklara taşıyacak, yolculuğunuz sırasında da güvenli ve keyifli hissetmenizi sağlayacak tekne çeşitlerine göre tekne imalatı yazımız denizin cazip çağrısına kayıtsız kalamayanlar için.

 

Tekneler boyutlarına, işlevlerine, tasarımlarına ve yapısal özelliklerine göre farklı türlere ayrılır. Tekne çeşitlerini birbirinden ayıran en büyük özellik imalatlarında kullanılan malzemelerden kaynaklanmaktadır. İmalatta en yaygın kullanılan yapı malzemeleri ise ahşap, saç, fiberglass ve alüminyumdan oluşur.

 

Ahşap tekneler kullanımda olan en eski tekne türüdür ve zengin bir geçmişe sahiptir. Antik çağlardan beri ulaşım, balıkçılık ve ticaret için kullanılmışlardır. 

Ahşap teknelerin ana avantajı metal teknelere kıyasla düşük maliyetli olmalarıdır. Ahşap ayrıca darbe hasarı ve çizikler söz konusu olduğunda diğer malzemelere nazaran ahşap macunu veya epoksi yapıştırıcı ile kolayca onarılabilir. Elbette ahşap teknelere mümkün olduğunca uzun süre dayanmalarını sağlamak için düzenli bir şekilde bakım sağlanmalıdır.

Ahşap tekneler, genellikle sedir, maun veya meşeden yapılır. Ayrıca su veya yangın nedeniyle hasar görmeleri halinde kolay tamir edilebilme avantajına da sahiptirler. Ancak ahşap tekneler nemden, böceklerden ve çürümeden kaynaklanan hasarlara karşı hassas olduklarından düzenli bakım ve onarım gerektirirler.

Ahşap tekneler genellikle üç yöntemden biriyle inşa edilir: şerit planking, dikiş ve tutkal veya masif ahşap. Şerit tahta tekneler, ahşap şeritlerin düz bir yüzeye serilmesi ve birbirine yapıştırılmasıyla yapılır. Dikiş ve tutkal tekneleri, ahşap kalasların kenarlarından birbirine yapıştırılması, ardından kurudukça sıkılan bir iple dikilmesiyle yapılır. Masif ahşap tekneler ise basitçe tek bir ahşap parçasından yapılır.

Sac tekneler, ana malzemesi olarak sac metal kullanılan bir tekne türüdür. Teknenin gövdesi, güçlü ve dayanıklı bir yapı oluşturmak için birbirine kaynaklanmış ince metal levhalardan, tipik olarak çelik veya alüminyumdan oluşur. Bu tür bir yapı, hafifliği ve sağlamlığı nedeniyle genellikle yarış teknelerinin imalatında için kullanılır.

Sac teknelerin faydaları arasında düşük maliyet, yapım kolaylığı ve tamir edilebilirlik yer alır. Sac metal tekneler, özellikle fiberglas veya ahşap teknelerle karşılaştırıldığında hızlı ve ucuz bir şekilde yapılabilir. Ayrıca fiberglas veya ahşap tekneler gibi suyu emmedikleri için diğer tekne türlerine göre çok daha dayanıklıdırlar. Bir sac metal teknede hasar meydana geldiğinde anahtar veya tornavida gibi yaygın aletler kullanılarak onarılabilir.

Sac teknelerin çoğu römorklarda taşınabilecek veya kamyon ve arabaların arkasına çekilebilecek kadar küçüktür. Geceleri sıcaklığın donma noktasının altına düştüğü bir bölgede yaşıyorsanız kış aylarında iç mekânda saklanabilirler ve gövdelerine su sızabilecek herhangi bir çatlak veya ek yeri olmadığından fiberglas veya ahşap teknelere göre bakımları daha kolaydır.

Sac metal tekneler çok güçlü ve dayanıklıdır çünkü ana malzeme olarak ağır alüminyum veya çelik kullanırlar. Bu da onları, kayalardan ve sudaki diğer engellerden kolayca zarar görebilen geleneksel ahşap teknelere göre hasara karşı çok daha dayanıklı hale getirir. Sac tekneler ayrıca korozyona karşı ahşaptan daha dayanıklıdır, bu da bakım veya onarım gerektirmeden daha uzun süre dayanacakları anlamına gelir.

Tekne imalatında kullanılan alüminyum, giriş seviyesi römork tekneleri için yaygın bir yapım yöntemidir. Perçinli veya kaynaklı alüminyum gövde ve sıra veya kaide oturma alanına sahip olan preslenmiş alüminyum tekneler genellikle küçük ve hafiftir. 

Levha alüminyum konstrüksiyon, tasarlanmış bir alt zemin çerçevesi, düz levhadan kesilmiş ağır ölçülü, yüksek gerilimli alüminyum ve kaynaklı bir alüminyum zemine sahip olan tekneyi ifade eder. Tekneleri inşa etmek için kullanılan alüminyum levha genellikle 4 mm ila 5 mm kalınlığındadır. Birçok ticari balıkçı teknesi ve feribot da levha alüminyum konstrüksiyona sahiptir.

Alüminyum (teneke) konstrüksiyon nehirler, göller ve haliçler gibi daha sakin sularda kullanılacak daha küçük tekneler için harikayken, plaka alüminyum konstrüksiyon kullanılacak daha büyük tekneler (uzunluğu 5 metreden fazla) için idealdir. 

Alüminyum tekneler genellikle iki parça halinde inşa edilir: gövde ve iskelet. Çerçeve daha sonra teknenin gövdesini oluşturan sac panellerle kaplanır. Alüminyum, sert hava koşullarına diğer tekne malzemelerinden daha iyi dayanacak kadar güçlüdür bu nedenle öncelikle ticari balıkçı teknelerinde veya askeri gemilerde kullanılır.

Fiberglas, çoğu kruvazör ve yatın yanı sıra bazı römork tekneleri için tercih edilen malzemedir. Tekne imalatı işlemlerinde kullanılan fiberglas, birleştirilen gövde ve güverteyi oluşturmak için kalıplara yerleştirilir. Teknenin tipine bağlı olarak, bazı gövdeler ayrıca ek yüzdürme için köpükle doldurulur ve gövdeye çarpan su sesini azaltmak için ses yalıtım malzemesi ile donatılır. Fiberglas yapımının birkaç farklı yöntemi vardır. En yaygın olanı elle serme, kıyıcı tabanca ve vakumlu infüzyondur.

Bu tekne türü genellikle alüminyum teknelere göre daha ağırdır ve tekne kullanırken biraz daha özen gerektirir. Alüminyum bir kayaya çarptığında çökebilirken, cam elyafı kırılabilir veya çatlayabilir. Hangi yapım yönteminin size en uygun olduğu, ne tür bir tekne aradığınıza ve daha da önemlisi, onunla ne yapmak istediğinize bağlı olacaktır!

Tekne imalatında fiber malzemeye sahip tekneler, sert bir matris halinde kalıplanan ve daha sonra elle veya makine ile bir tekne gövdesine şekillendirilen cam elyaflardan yapılır. 

Çoğu ahşap tekne, ahşap kalaslar, şeritler ve levhalar kullanılarak inşa edilir. Kalaslar genellikle uygun boyut ve genişlikte kesilmiş kütüklerden yapılırken, şeritler teknenin kaburgalarını yapmak için kullanılan daha ince parçalardır. Levhalar genellikle kontrplaktan yapılır ve yapısal bölme veya güverte kaplaması olarak kullanılır. Bu bileşenlerin her biri, diğer bileşenlerle birbirine uymasını ve teknenin kullanım amacı için yeterli güce sahip olması için dikkatlice şekillendirilir.

Ahşap tekne imalatı, tahtaların şekillendirilmesi ve birleştirilmesi, nervürlerin kesilmesi ve perdelerin yapılması, çeşitli parçaların bir araya getirilmesi, bağlantı parçalarının eklenmesi ve boya veya vernikle bitirilmesi gibi bir dizi farklı işlemi içerir. 

Tekne imalatında göz önünde bulundurulması gereken birçok faktör vardır. İlk faktör sıcaklık toleransıdır. Çünkü tekneler su üzerindeyken aşırı sıcaklık değişikliklerine maruz kalırlar. Neme dayanıklı ahşap diğer çeşitlere göre daha uzun ömürlü olacaktır.

Bir sonraki faktör dayanıklılıktır ve bu da bir tekne için ahşap seçerken göz önünde bulundurulması gereken önemli bir husustur. Ahşap, teknenin amacına uygun olarak basınç veya zorlanma altında kırılmayacak kadar güçlü olmalıdır.

Üretim sürecindeki ilk adım ağaçların kesilmesi ve tekne imalatına uygun tahtalar haline getirilmesidir. Kalaslar daha sonra kaburgalar ve diğer bileşenler halinde şekillendirilir. Ayrıca bir gövdeye yapıştırılmadan önce bükülerek şekillendirilebilirler. Gövde daha sonra perdeler, çerçeveler ve kirişler gibi diğer bileşenlerle birleştirilir. Daha sonra, teknenin içi yalıtım köpüğü, vinil döşeme ve döşemelik kumaş dahil olmak üzere çeşitli malzemelerle tamamlanır. Son olarak, tüm parçalar bir araya getirilir ve iki parçanın birleştiği herhangi bir açıklıktan veya dikişten su sızmaması için kapatılır. Oyulduktan sonra, teknenin yapısını güçlendirmek ve sert hava koşullarında yelken açmak için yeterince sert hale getirmek için nervürler eklenir ve son olarak su hasarına ve güneşten gelen UV ışınlarına karşı koruma için vernik veya boya uygulanır.

Sac tekne imalatı hem deneyim hem de beceri gerektiren karmaşık bir süreçtir. Tekne üreticileri, tekneleri yüksek düzeyde doğrulukla tasarlayıp inşa edebilmeli ve aynı zamanda yüksek düzeyde güvenlik sağlayabilmelidir.

Tuzlu deniz suyu son derece aşındırıcıdır ve yanlış metal veya alaşımın kullanılması, yelken açıldıktan sonra bir tekneyi hasara karşı savunmasız bırakabilir. Örneğin çok miktarda çinko içeren bazı alaşımlara karşı sac tekneler hassastır. Bu, deniz suyunun metaldeki çinkoyu aşındırdığı ve arkasında orijinal şeklini koruyan ancak çok az güç içeren bir kabuk bıraktığı bir süreçtir.

İmalat süreci, bir metal levhanın parçalara ayrılmasıyla başlar. Bu işlem elle veya bir makine ile yapılabilir. Sac parçalara ayrıldıktan sonra her bir parçanın bükülerek şekillendirilmesi gerekir. Buna şekillendirme denir ve üretim sürecinde önemli bir adımdır çünkü ustaların düz metal levhalarla aksi takdirde imkânsız olacak kavisli şekiller oluşturmasına olanak tanır.

Sac metal tekne imalatının iki ana yöntemi vardır: Kaynak ve perçinleme.

Kaynak, metal levhaların üst üste yerleştirilmesini ve güçlü bir yapıştırıcıyla birleştirilmesini içerir. Yeni üründe, boyanmadan veya toz boya ile kaplanmadan önce dolgu maddesi ile kapatılması gereken dikişler bulunur. Kaynak verimli bir yöntemdir çünkü parçalar önceden yapılabilir ve inşaat için gerekli olana kadar saklanabilir. Ancak bu yöntem, perçinlemeye kıyasla montaj için daha fazla zaman ve çaba gerektirir.

Perçinleme, metal parçasının, içlerinde delikler bulunan dişi parçalara yerleştirilmesini içerir. Bu delikler daha sonra erimiş kurşun veya çelikle doldurulur ve bu çelik tekrar soğuduğunda yerine sertleşir.

Bu işlemler tamamlandığında tekne, bağlantı elemanları ve eklemlerle bir arada tutulan birkaç parça yerine tek bir metal parçası gibi görünecektir. Son olarak tüm bu adımlar tamamlandıktan sonra, tekneye son yüzey kaplamasını vermek için boya uygulanır.

Alüminyum, yüksek sertliğe ve korozyon direncine sahiptir. Yat gövdesi üretimi için mükemmel bir malzemedir. Dar veya daha hafif deplasmanlı tekneler, alüminyumdan yapıldığında genellikle en iyisi olacaktır. Genellikle daha dar bir su düzlemine ve dolayısıyla daha az doğal şekil kararlılığına sahip olacaklardır. Bu nedenle daha dar bir su hattına sahip olduklarından, suyun yüzey konturlarına (dalgalarına) daha az tepki verecekler ve denizde nispeten daha kolay hareket edeceklerdir. Yeterli stabiliteye sahip olmak için, alüminyum bir yapı tercih edilerek ağırlık düşük tutulmalıdır.

Alüminyum hafiftir, güçlüdür, korozyona karşı dirençlidir, kıvılcım çıkarmaz, elektriği ve ısıyı iyi iletir ve kolayca kaynaklanabilir. Bu nedenle alüminyumun imal edilmesi çelikten daha hızlıdır ve alüminyumun kaynaklanması çok hızlı bir şekilde tamamlanabilir.  

Alüminyum alaşımları, kendilerini onarmak için oksijenin varlığına bağlı olduklarından çatlak korozyonuna maruz kalırlar. Bunun anlamı alüminyumun herhangi bir şeyle, hatta başka bir alüminyum veya çinko parçasıyla bile temas olması durumunda temizlenmeli, uygun şekilde hazırlanmalı ve epoksi gibi yapışkan su geçirmez bir boya ile boyanmalı ve ardından su geçirmez yapışkan bir yatakla korunmalıdır.

Alüminyumun sahip olduğu iletkenliği nedeniyle, tekne imalatı sırasında bir alüminyum gövdenin çok iyi yalıtılması gerekir. En yaygın yalıtım üflemeli poliüretan köpüktür. 

İmalat süreci ise şu şekildedir. Alüminyum, belirli bir tekne için uzunluklara ve parçalara kesilmiş bir bobin halinde gelir ayrıca alüminyumu kesen bir CNC yönlendiriciden geçirilir, makine presinden geçer. Bu parçalar daha sonra sıra ile birlikte istiflenir. Daha sonra bağlama aparatına, gövde kaynak makinesine ve ardından boya için hazırlandığı tekne imalatçıları bölmesine gönderilir. Tekne daha sonra zeminler, konsollar, depolar vb. ile donatılır.

Fiberglas tekneler, fiberglasın tekne yapımı için bir malzeme olarak kullanılmasıyla popüler hale gelmiştir. Fiberglas ahşap veya alüminyum teknelerden daha hafiftir.

İmalat süreci, gerçek teknenin inşa edildiği bir kalıbın kalıplanmasıyla başlar. Kalıp ahşap veya metalden inşa edilir ve reçine emdirilmiş fiberglas kumaş (fitil olarak da bilinir) katmanları ile kaplanır. Fitil, bitmiş ürün için pürüzsüz bir yüzey oluşturmak üzere birkaç katman halinde döşenir. Fitil katmanları, çevresinde sağlam bir duvar oluşturmak için kalıbın uzunluğu boyunca aralıklarla birbirine bantlanır. Yaklaşık bir saat süren reçine sertleştikten sonra, kalıp tabanından çıkarılır ve temizlenir, böylece bitmiş üründen çıkarma zamanı geldiğinde hiçbir şeye yapışmaz.

Fiber tekneler cam takviyeli plastik (GRP) kompozit ile yapılır. Üretiminde kullanılan hammaddeler arasında polyester reçine, polyester elyaflar ve katkı maddeleri bulunmaktadır. Elyaflar daha sonra katmanlar halinde serilir ve bir kalıp haline getirilir, burada gövdeyi oluşturmak için birlikte pişirilirler. Fiberglas sertleştikten sonra kalıptan çıkarılır ve elle veya makine ile bitirilir.

Tekne imalatında tekneler tipik olarak el yatırması adı verilen bir işlem kullanılarak inşa edilir; bu işlemde matlaştırma katmanları şekillendirilmek üzere kalıplara yerleştirilir ve ısı ve basınç altında birbirine yapıştırılır. Bu yöntem güçlü bir yapı üretir ancak her bir tekne bileşeni için gereken son işlem miktarı nedeniyle bir miktar israfa neden olur. Bu nedenle üreticiler, parça yapımında el işçiliği teknikleri yerine makinelerin kullanıldığı otomatik süreçler geliştirmişlerdir.

Fiberglas tekneler fiberglas kumaş, fitil, mat ve reçine katmanlarından inşa edilir. Süreç bu bileşenlerin yerleştirilmesiyle başlar. Yerleştirme elle veya bir mastar üzerinde yapılır. Katmanlama tamamlandıktan sonra basınç ve ısı altında kürlenir. Sertleştikten sonra tekne zımparalanır ve jelkot, boya ve vinil grafiklerle tamamlanır.

Fiber tekne imalatının ilk adımı bir kalıp oluşturmaktır. İnşa edilen teknenin türüne bağlı olarak birçok farklı kalıp türü mevcuttur. En yaygın kalıp türü, tamamlandıktan sonra bitmiş ürünün kolayca çıkarılmasına olanak tanıyan açık uçlu dişi kalıp olarak adlandırılır. Bu, kelepçeler veya cıvatalar vasıtasıyla kapatıldığında birbirine sıkıca oturan iki ayrı yarının (üst ve alt) yapılmasını içerir. Daha sonra iki yarım, uzunlukları boyunca düzenli aralıklarla her iki tarafa açılan deliklere yerleştirilen konik pimler veya dübeller kullanılarak birleştirilir. İki yarım düzgün bir şekilde birleştirildiğinde, inşaat sırasında kalıp içinde basınç oluşturmak için kullanılan herhangi bir sıvıya (genellikle su) karşı hava geçirmez bir sızdırmazlık oluştururlar. Bu yöntemle montaj sırasında her bir yarıya malzeme yerleştirmek için erişim deliklerine gerek yoktur.