Tehlikeli Kimyasalların Sınıflandırılması Rehberi
Açılımı Globally Harmonized System olan GHS, ya da dilimizdeki hali ile Küresel Uyum Sistemi’nin yeni düzenlemelerine göre tehlikeli kimyasal ürünlerin sınıflandırma ve iletme yöntemleri güncellenmiştir. Bu yazıda sizlere kimyasalların sınıflandırılması ile ilgili bilmeniz gerekenleri adım adım anlatacağız. Bizler sizlere tehlikeli kimyasalları anlatmaya başlamadan önce siz de iş güvenliği malzemelerinizin eksiksiz olduğuna emin olun!
Keyifli okumalar!
Adım Adım Kimyasalların Sınıflandırılması
GHS standartlarına uygun olarak kimyasalların sınıflandırması için izlemeniz gereken temel adımlar aşağıdaki gibidir:
· Kimyasalların tehlikelerine dair bilinmesi gerekenleri saptayın,· Fiziko-kimyasal, insan sağlığını tehdit eden ve çevreyi etkileyen tehlikeleri göz önünde bulundurarak kimyasalın tehlikeli olup olmadığını saptayın,
· Bilimsel verileri gözden geçirin ve gerekiyorsa kimyasallarınızı test edin,
· Her bir kimyasal için geçerli olan tehlike sınıflarını tanımlayın,
· Kimyasalın yol açabileceği hasarın ciddiyetini belirlemek için her sınıf içinde uygun tehlike kategorisini belirleyin.
GHS Tehlike Sınıflandırması
GHS’ye göre kimyasalların sınıflandırılması fiziko-kimyasal, insan sağlığını etkileyen ve çevresel tehlikeler olmak üzere üçe ayrılıyor. İnsan sağlığını etkileyen tehlikeler görme kaybı ve nefes almada güçlük gibi problemler yaratabilirken fiziksel hasarlar daha çok deri üzerinde meydana gelen bozulmalar gibi tehlikelere yol açabiliyor.
Söz konusu hasarların ağırlık dereceleri 1,2 gibi rakamlarla ve A, B gibi harflerle ifade edilmektedir. 1 ve A hasarın en yoğun görülebileceği tehlikeleri işaret eder. Rakam büyüdükçe tehlike derecesi azalıyor diyebiliriz.
Fiziko-kimyasal Tehlikeler
|
Resimli Şema |
Tehlike Sınıfı |
Kategori |
Tanım |
|
|
Parlayıcılar
|
Yanıcı sıvılar |
Kategori 1, 2, 3 |
Yanıcı sıvılar ve buharlar |
|
|
Yanıcı katılar |
Kategori 1, 2 |
Kolay tutuşabilen katı maddeler |
||
|
Aerosoller |
Kategori 1, 2 |
Basınçlı kaplar söz konusudur,ısıtılırsa patlayabilir |
||
|
Hassasiyeti azaltılmış patlayıcılar |
Kategori 1, 2, 3, 4 |
Duyarsızlaştırıcı madde azaltılırsa yangın veya patlama tehlikesi meydana gelebilir |
||
|
Yanıcı gazlar |
Kategori 1, Piroforik gaz |
Yanıcı sıkıştırılmış gaz |
||
|
Yanıcı aerosoller |
Kategori 1, 2 |
Yanıcı sıkıştırılmış kap |
||
|
Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve karışımlar ile organik peroksitler |
A, B, C, D, E, F, G |
Oksijen olmadan bile güçlü ekzotermik reaksiyonlara girebilen termal olarak kararsız sıvı veya katı |
||
|
Piroforik sıvılar,piroforik katılar |
Kategori 1 |
Havada kendiliğinden tutuşabilen madde |
||
|
Kendiliğinden ısınan maddeler ve karışımlar |
Kategori 1, 2 |
Piroforik materyaller dışında hem hava ile hem de ilave enerji olmadan tepki verebilen malzemeler.Ya yalnızca büyük miktarlarda ya da uzun süre sonra tutuşurlar. |
||
|
Su ile temas ettiğinde yanıcı gazlar çıkaran maddeler ve karışımlar |
Kategori 1, 2, 3 |
Su ile temas ettiğinde yanıcı gaz yayan maddeler |
||
|
Patlayıcılar
|
Patlayıcılar |
Kararsız Patlayıcılar, 1.1, 1.2, 1.3, 1.4, 1.5 |
Patlayıcı bileşenler ve projeksiyon tehlikeleri |
|
|
Kendiliğinden tepkimeye giren maddeler ve karışımlar ile organik peroksitler |
Tip A, B |
|||
|
Aşındırıcılar
|
Metaller için aşındırıcı |
Kategori 1 |
Metaller için aşındırıcı olabilir |
|
|
Oksitleyiciler
|
Oksitleyici sıvılar ve oksitleyici katılar |
Kategori 1, 2, 3 |
Oksitleyiciler.Kendileri yanıcı değildir ancak diğer malzemeler ile tepkimeye girince yangına neden olabilir ve mevcut yangını şiddetlendirebilir |
|
|
Oksitleyici gazlar |
Kategori 1 |
İnsan Sağlığını Etkileyen Tehlikeler
|
Resimli şema |
Tehlike Sınıfı |
Kategori |
Tanım |
|
Aşındırıcılar |
Cilt korozyonu |
Kategori 1A, 1B, 1C |
Geri dönüşü olmayan cilt hasarı |
|
Ciddi göz hasarı |
Kategori 1 |
Geri dönüşü olmayan göz hasarı |
|
|
Toksik Maddeler |
Akut toksisite, oral |
Kategori 1, 2, 3 |
Küçük miktarlarda yüksek derecede toksik, ciddi sağlık etkileri veya ölüm |
|
Akut toksisite, dermal |
Kategori 1, 2, 3 |
||
|
Akut toksisite, soluma |
Kategori 1, 2, 3 |
||
|
İnsan Sağlığına Zararlı |
Aspirasyon Tehlikesi |
Kategori 1, 2 |
Aspire edilirse ölümcül olabilir |
|
Duyarlılık, solunum |
Kategori 1, 1A, 1B |
Hava yollarının aşırı duyarlılığına neden olur |
|
|
Bakteri mutasyonu |
Kategori 1A, 1B, 2 |
Genetik kusurlara neden olabilir |
|
|
kanserojenlik |
Kategori 1A, 1B, 2 |
Kansere neden olabilir |
|
|
Üreme toksisitesi |
Kategori 1A, 1B, 2 |
Doğurganlığa ve doğmamış çocuğa zarar verebilir |
|
|
Spesifik tek bir organın toksisitesi |
Kategori 1, 2 |
Organlara zarar verir |
|
|
Belirli hedef organ toksisitesi, tekrarlanan maruz kalma |
Kategori 1, 2 |
Uzun süreli veya tekrarlı maruz kalma sonucu organlarda hasara neden olur |
|
|
Tahriş Edici
|
Göz tahrişi |
Kategori 2A |
Ciddi göz tahrişine neden olur |
|
Cilt tahrişi |
Kategori 2 |
Cilt tahrişine neden olur |
|
|
Akut toksisite, oral yol |
Kategori 4 |
Yutulduğunda zararlı |
|
|
Hassasiyet, cilt |
Kategori 1 |
Alerjik cilt reaksiyonuna neden olabilir |
|
|
Akut toksisite, dermal |
Kategori 4 |
Cilt ile teması zararlıdır |
|
|
Spesifik hedef organ toksisitesi, tek maruz kalma, Solunum yolu tahrişi |
Kategori 3 |
Solunum tahrişine neden olabilir |
|
|
Belirli hedef organ toksisitesi, tek maruz kalma, narkotik etkiler |
Kategori 3 |
Uyuşukluk veya baş dönmesine neden olabilir |
|
|
Ozon tabakası için tehlikeli |
Kategori 1 |
Halk sağlığına ve çevreye zarar verir |
|
|
Çevreye Zararlı |
Su ortamı için tehlikeli, akut tehlike |
Kategori 1 |
Çevresel tehlike |
|
Su ortamı için tehlikeli, uzun vadeli tehlike |
Kategori 1, 2 |
Çevreyi Etkileyen Tehlikeler
|
Tehlike Sınıfı |
Kategori |
|
Akut su toksisitesi |
Kategori 1-3 |
|
Kronik su toksisitesi |
Kategori 1-4 |
Kimyasalları Sınıflandırmanın En Etkili Yolu
GHS, kimyasalların sınıflandırılmasında üreticilere, ithalatçılara ve distribütörlere malzemelerini daha iyi anlama, kullanma ve iletme konusunda geliştirilmiş yollar sunmaktadır. Bununla beraber; kimyasalların sınıflandırılması birçok işletmenin sahip olduğu sistemlerin güncelleme gerektirmesinden dolayı bu değişimi zorlu kılabilmektedir. Tek bir malzemeyi sınıflandırmanın dahi onlarca test ve araştırma gerektirmesi alışılmadık bir dizi gereksinimi de beraberinde getirebilmektedir.
Bu anlamda, birçok şirket kimyasalların sınıflandırılması konusunda yerleşik GHS kurallarına sahip bir elektronik sistem kullanarak bu GHS sınıflandırma sürecini otomatikleştirmenin yollarını arıyor. Bu anlamda hayata geçirilen birçok yazılım işletmeler GHS'yi düzgün bir şekilde uygularken ve bunun üzerinde uzmanlaşırken malzemeleri otomatik olarak sınıflandırarak geçişi kolaylaştırabilir.
Tehlikeli Kimyasallarda KKD Kullanımı
Kimyasallar ile çalışılan herhangi bir ortamda güvenlik öncelikli hassasiyetiniz olmalıdır. Zararsız gözüken kimyasalların bile büyük problemlere yol açabileceği bir çalışma ortamında tehlikeli kimyasalların neden olabileceği yıkım çok büyük olabilir.
Bu nedenle açılımı "Kişisel Koruyucu Donanım” olan KKD seçimi bu tarz çalışma alanları için son derece hassas bir konudur. Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması, kullanımı ve depolanması uygulamalarında öncelik verilmesi gereken temel konu doğru KKD kullanımıdır.
KKD kullanımı çalışma alanlarına göre değişiklik gösterebilse de dikkat edilmesi gereken ayrıntılar temelde aynıdır:
·Çalışmanızın sınırlarını belirleyin,
·Bulaş riskini belirleyin,
·Size, işletmenize, çalışanlarınıza ve çevrenize zarar verebilecek durumları belirleyin,
·Kullandığınız kimyasallar ile KKD’lerinizin etkileşimlerini inceleyin.
Burada dikkat edilmesi gereken temel konu seçtiğiniz ekipmanların hem sizi hem materyallerinizi koruyabilecek kalitede olmasıdır. Eğer kullandığınız ekipmanlar derinizde yahut yüzeylerde aşınmaya sebep olabilecek kimyasalları içeriyorsa kullandığınız materyaller de bu durumdan etkilenecektir.