Malzeme Güvenlik Bilgi Formu (MSDS) Nedir?
Açılımı Material Safety Data Sheet olan MSDS, ya da dilimizdeki adı ile Malzeme Güvenlik Bilgi Formu profesyonel olarak kullanılan zararlı kimyasalların küresel çapta kullanıldığı ve ilgili firmaların müşterilerine söz konusu bilgileri eksiksik olarak iletmesi gerektiği durumlarda düzenlenmektedir. Söz konusu belgenin yasal zeminlerde sertifika sahibi kimyasal değerlendirme uzmanı tarafından düzenlenmesi gerekmektedir. İlgili form, hem çalışanları hem de çevreyi korumaya yöneliktir. Diğer yandan, ekibinizi ve kendinizi korumanın tek yolu elbette bu forma sahip olmak değildir. Bu anlamda, zararlı kimyasallar ile çalışmaya başlamadan önce çalışanların ve işveren ekibin kişisel koruyucu donanıma sahip olması elzemdir.
Bu yazıda sizlere MSDS ile ilgili bilmeniz gerekenleri anlatacağız. Keyifli okumalar dileriz!
Malzeme Güvenlik Bilgi Formu Nedir?
İlgili belge, zararlı kimyasalların kullanımı ve bu kimyasallar ile çalışma prensiplerini özetleyen yazılı bir formdur. Söz konusu belgeye Güvenlik Bilgi Formu ve Safety Data Sheet SDS de denmektedir.
SDS, ilgili firmanın çalışanlarına, işverenlerine, acil müdahalede bulunan sağlık görevlilerine ve genel olarak kamuya söz konusu kimyasallar ile ilgili gerekli bilgileri sağlamaktadır. Belgede yer alması gereken birtakım bilgiler aşağıdaki gibidir:
- Maddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri
- Potansiyel tehlikeler,
- Koruyucu önlemlerin neler olduğu,
- Depolama ve nakliye bazında alınması gereken önlemler,
- Dökülme ya da kazara maruz kalma anlarında acil durumlarda ilk olarak hangi işlemlerin uygulanması gerektiği,
- İmha önerileri,
- Üretici iletişim bilgileri yer almaktadır.
MSDS Neden Hazırlanmalıdır?
İlgili belgeyi genel olarak bir dizi kimyasal madde ile ilgili bilinmesi gereken her şeyi içeren bir referans form olarak düşünebilirsiniz. Bu anlamda, kişilerin maddelerin ana özellikleri, maddelerden doğabilecek hasarları ve istenmeyen durumlar yaşandığında almaları gereken önlemleri tek bir formda görerek yeterli bilgiye ulaşmaları elzemdir; söz konusu belge bu nedenle hazırlanmalıdır.
Buna ek olarak MSDS bir kimyasalın tehlikelerini içermenin yanı sıra söz konusu kimyasalın taşınma, depolama ve kullanım şartları hakkında da bilgiler sağlar. Profesyoneller tarafından hazırlanan Malzeme Güvenlik Bilgi Formu kimyasalın toksisitesi, parlama noktası, dökülme ve sızıntı prosedürleri gibi ek bilgileri de içermektedir.
MSDS Ne Zaman Hazırlanmalıdır?
Temel olarak ele aldığımızda bahsedilen konu zararlı kimyasalların işlenimi, kullanımı, depolanması ve taşınması gibi kritik noktaları içerdiğinden önerilen ve olması gereken hazırlanma süreci tehlikeli kimyasal materyal ilgili firmaya ilk imalat veya ithalattan önce ulaştırılmalıdır. Aksi takdirde; iş yerinde önlenemeyecek kadar büyük hasarlara yol açabilecek iş kazaları meydana gelebilir.
Diğer yandan; ilgili belgenin yukarıda bahsedilen süre zarfında ilgili firmaya ulaşmasının mümkün olmadığı durumlarda; belge ilerleyen süreçte en kısa sürede ulaştırılmalıdır.
Malzeme Güvenlik Bilgi Formu Neler İçerir?
Bu bilgileri kısaca inceleyelim:
- Maddenin/karışımın ve şirketin/dağıtıcının kimliği: Malzeme Güvenlik Bilgi Formu, ilgili kimyasala dair temel bilgilerin yanı sıra önerilen kullanımlar ile tedarikçi kişinin yahut firmanın gerekli iletişim bilgilerini de içermelidir.
- Zararlılık tanımlaması: MSDS, ilgili maddenin zararları ve tehlikeler ile ilgili uyarıları içermelidir.
- Bileşimi/İçindekiler hakkında bilgi: Safsızlıklar ve stabilize edici katkı maddelerini de içermek üzere Malzeme Güvenlik Bilgi Formu üzerinde ürünün bileşenleri tanımlanmalıdır. Ek olarak, bu kısımda ticari sırların iddia edildiği maddeler, karışımlar ve kimyasallar da yer almalıdır.
- İlk yardım önlemleri: Kimyasal maddeye kazara maruz kalan kişilere sağlık alanında eğitimi olmayan kişiler tarafından uygulanabilecek ilk yardım yöntemleri anlatılır.
- Yangınla mücadele önlemleri: Kimyasalın neden olabileceği yangın tehlikeleri ve yangının söndürülmesi için uygun yöntemler anlatılır.
- Kaza sonucu yayılmaya karşı önlemler:İlgili maddenin kişilere, mülklere ve genel olarak çevreye nüfuz etmesinin önüne geçmek adına alınması gereken koruyucu önlemler anlatılır. Ek olarak, temizleme uygulamaları ile bu tarz durumlarda yapılması önerilen tavsiyelere de yer verilir.
- Elleçleme ve depolama: Kimyasalların güvenli bir şekilde depolanması için bir rehber hazırlanır.
- Maruz kalma kontrolleri/kişisel korunma:Maruz kalma durumunda yapılması gerekilen mühendislik kontrolleri ve KKD önlemleri anlatılır.
- Fiziksel ve kimyasal özellikler: İlgili maddeye dair fiziksel ve kimyasal özelliklere yer verilir.
- Kararlılık ve tepkime: Maddenin reaktivite tehlikeleri ile kimyasal stabilite bilgileri açıklanır.
- Toksikolojik bilgiler: Maddenin sağlığa etkileri hakkında bilgi verilir. Bu kısım aynı zamanda maruz kalma yollarını, semptomları, akut ve kronik etkileri de barındırır.
- Ekolojik bilgiler: İlgili kimyasalın çevreye salınması durumunda çevresel etkiler hakkında bilgi verilir.
- Bertaraf etme bilgileri: Kimyasalların geri dönüşümü yahut ıslahı ve güvenli elleçleme uygulamaları hakkında gerekli bilgiler verilir.
- Taşımacılık bilgisi: Tehlikeli kimyasalların karayolu, hava, demiryolu veya deniz yoluyla taşınma süreci hakkında bilgi verilir.
- Mevzuat bilgisi: İlgili belgede kimyasala dair başka hiçbir yerde belirtilmemiş olan ürüne özgü güvenlik, sağlık ve çevre düzenlemeleri açıklanır.
- Diğer bilgiler: İlgili belgenin ne zaman hazırlandığını ve varsa son revizyonun ne zaman yapıldığını içerir. Revizyon varsa bir önceki sürümde nelerin değiştirildiği açıklanır. Değişikliklerin daha net açıklanabilmesi için tedarikçinize ulaşabilirsiniz. Ek olarak, diğer yararlı bilgiler de buraya dahil edilebilir. Son olarak bu kısımda ilgili belgeyi hazırlayanın iletişim bilgileri, sertifika belge tarihi ve numarası yer alır.